La Vaca que guecheja

Clicatz sus la benda dessenhada per poder legir

Sòmi - per Julian e Matilda L1

Sòmi

Sòmii cada nuèch d'un mond melhor
Sòmii de jòia, de rires, e pas pus de plors
M'escapi indolent dins un païsatge quimeric
Tornam pas faire l'istòria, mas me daissi creire en un mond utopic.

Lo pessimism ambient desgruna nòstra existéncia
Creire en mos sòmis es doncas un acte de resisténcia
M'aluènhi del quotidian e de totas sas ardors
Vesi lo mond negre e blanc alara assagi de pantalhar en colors.

Pantaissi talament que ne perdi la somiada
La frustracion es granda tre la solelhada
Aprofièchi dels moments ont doblidi mos problèmas
Que la vida vidanta se debana sus un camp de crisantèmas.

Un poèta diguèt que la Terra es blava coma un irange
Es la frucha del pecat perque i a mai de dracs que d'àngels
Nos aprenon a se batre, se carpinhar, s'asirar
Nòstra libertat declina, es lo sòmi que nos vòlon desraubar.

Mauresca Fracas Dub - per Estève , L1

MAURESCA FRACAS DUB

Mauresa Fracas Dub es un grop montpelhierenc.

Se formèt en 1999 e comencèron de montar sus scena pauc de temps aprèp.

En 2001 sortiguèron lor primier CD titolat Francament. E aprèp de concèrts nombroses, en 2005 sortiguèron lor segond album titolat Contèsta.

Cossí se pòt definir lo grop Mauresca Fracas Dub?

Dins un primier temps, podèm veire que lo grop es una còla d’occitans joves e dins un segond temps podèm dire qu’es un grop fòrça engatjat .

Dins un primier temps, lo grop Mauresca Fracas Dub es un grop de musica d’occitans joves . En efièch , per començar , aqueste grop es inspirat dau poeta occitan Roland Pécout.

Aquesta còla es compausada de cinc membres : Chab e Beneset (au cant), Drac(a l’ordenador), Fab (a la bassa) , Inti (a las percussions).

Podèm notar qu’aqueste lo grop que s’es rescontrat a la fac de letrsa de Montpelhièr escriu sos textes e compausa sas melodias e que canta principalament en occitan e en francés .

Fin finala, lo public s’apercep que la còla jòga una musica amb d'estils diferents mesclats. De fach, lor musica se pòt definir coma de regae/raga mesclat amb un pauc de musica hip-hop e tradicionala.

Dins un segond temps, podèm dire que lo grop Mauresca Fracas Dub es una còla engatjada. Per començar, los cinc membres fan de projèctes pedagogics dins los collègis e los licèus de la region .

Puèi, s’apercebèm que lo grop milita per la causa occitana. An fach un concèrt per la Calandreta qu’es estada victima de las inondacions, son dins una boita de produccion qu'ajuda los grops que cantan dins una lenga dicha minoritària. Lor paraulas son tanben fòrça engatjada. Denóncian la centralisacion francesa e tot çò que l’estat francés fa e a fach contra los Occitans e la cultura occitana.

Fin finala , podèm dire que lo grop es una còla altermondialista . En efièch , sosten d' associacions coma Gardarem La Tèrra, Anarem Au Patac. An tanben de paraulas revolucionàrias, pròchas de las idèas d'extrèma-esquèrra, sensiblas a l’ecologia que son contra lo liberalisme, los promotors.

Per acabar, lo grop Mauresca Fracas Dub se pòt definir coma una còla de cinc musicians que fan de regae/raga mesclat amb un pauc d hip-hop e de tradicional, un grop que canta en occitan e en francés per defendre la cultura occitana e un monde mai just .

lo sit internet: mauresca.com

Istòria del balon - per Ludivina, L1

L'an passat, mos dos nebots joguèron al fotbòl sus l'estadi vièlh que se tròba entre "los Barris" ont demòran los ancians abitants del vilatge (lo primièr centre del vilatge quand i aviá mens de mila abitants) e la pichòta plaja de Codelets al bòrd del riu Erau. Disi l'estadi vièlh perque ara avèm un complex esportiu de l'autre costat del vilatge per qu'Erau faga pas de degalhs quand monta al mens un còp per an. Doncas, mos dos nebots joguèron e ensagèron de butar lo mai fòrt possible. En efièch, aiman plan se prene per Zizou e per Barthez. Lo balon partissiá de mai en mai luènh. Partissiá darrièr las gàabias. Lo pichòt portièr, mon nebot lo mai jove, deviá anar cercar lo balon dins los arbres que bòrdan las broas d'Erau o de còps sus la plaja. Los enfants contunhèron lor jòc. Lo balon èra tustat tant fòrt que preniá de formas estonantas. Semblava de mai en mai desformat coma dins lo dessenh animat Olive e Tom que totes los enfants agachavan quand èri pichòta. Mas d'un còp, lo balon partiguèt talament luènh (luènh per d'enfants d'aqueste atge) que tombèt dins l'aiga. Malurosament, èra lo temps qu'Erau èra pro naut e lo corrent èra un pauc rapid. Los dos pichons anron veire cossí anar e faire per recuperar lo balon, mas èra tròp tard. Lo vegèron mai luènh que se daissava prene pel corrent.
Anèron sul còp prevenir lor paire qu'èra a charrar a costat dels vestiaris per ensajar de l'anar recuperar un pauc mai luènh. Percorreguèron un bon bocin de las broas per veire s'èra pas blocat dins las brancas o ròcas mas abandonèron pro lèu perque anava faire nuèch e caliá que tornèsson dintrar a l'ostal.
Es coma aquò que lo balon faguèt son camin e arribèt dins la Mar Mediterranèa.
E vaquí l'istòria del balon de fotbòl.

Lo polet rostit - per Julian, L1

Robèrt èra lo pus bèl polet de tota la polalha. Èra fòrt, intelligent, esportiu e totas las galinas èran enamoradas d'el. Fasiá lo fin davant totes los autres, èra coma una legenda viva.
Un jorn, Robèrt faguèt d'alterofilia per mostrar a tot lo mond sos muscles. Un autre còp, faguèt de natacion dins lo ferrat d'aiga. Mas li mancava quicòm, quicòm d'indispensable per acabar son estil: un bronzatge de celebritat.
Lo melhor amic de Robèrt se sona Pascal, un autre polet simpatic mas pas gaire intelligent. Pascal volguèt ajudar son amic per qu'aguèsse un polit bronzatge.
Quand lo païsan dintrèt dins lo galinièr, Pascal butèt Robèrt dins sas cambas per lo causir a el. Aital, Robèrt foguèt plan polit e subretot plan bronzat davant un fum de mond pel repais de la dimenjada.

Lo polet rostit - per Marius e Estève, L1

Un còp èra, dins una bòria, i aviá una vièlha galina qu'aviá pas jamai conegut de gal. Mas aquela galina voliá faire un uòu per aver un pichon. Per aquò demandèt l'ajuda del metge de la bòria, lo piòt per aver una fecondacion in vitro.
Mas quora ensagèron , s'apercebèron qu'èra estèrla. La galina sabiá pas mai qué far, e passava son temps a plorar e a jangolar, e aquò fasiá cagar la bòria tota. Per qu'aquò s'arrestèsse, lo piòt decidiguèt d'intervenir. Anèt veire la galina e li balhèt una pocion que li presentèt coma un remèdi miracle per las galinas esterilas. Mas tre que la galina se faguèt una picura (èra venguda toxicò) amb la pocion, prenguèt fuòc e venguèt un polet rostit.
Es aital que la bòria tornèt venir tranquila e agradiva.
E cric e crac, mon conte es acabat.

Lo polet rostit - per Perrina, Damian, Matilda, L1

Un còp èra, viviáa Lyon Mossur Polet. Èra un òme d'afars dins una entrepresa plan granda. Trabalhava tot lo temps. Aimava tant çò que fasiá que jamai aviá pas pres de vacanças. Mas al cap de dètz ans de trabalh intensiu, foguèt fòrça crebat. Anèt veire lo metge que li diguèt de préner quauques jorns de comjats al solelh per li cambiar las idèas.
Decidiguèt d'anar a la mar, a Seta. Èra en plen mes d'agost. Lo primièr jorn decidiguèt d'anar a la platja. I anèt sul còp de onze oras, encara i aviá pas degun. E Mossur Polet s'endormiguèt. Lo solelh tustèt tant que prenguèt una solelhada. Lo sable brutlava, fasiá gaireben cinquanta grases. E Mossur Polet pas jamai se desrevelhèt.

Lo polet rostit - per Ludivina e Tifania, L1

Un còp èra, un jovent en atge de se maridar, decidiguèt de se'n anar cercar una dòna. Aviá ausit dins lo vilatge qu'existissiá dins la montanha ròsa un castèl. Aquí èra retenguda la polida filha del rei que moriguèt a la guèrra e qu'emportèt las claus del castèl. traversèt la tarribla forèst embreissada, subrevisquèt a las aigas nautas e en colèra, venquèt lo freg, lo vent, la pluèja e enfin arribèt a destinacion. Comencèt a escaladar la muralhassa. Quand arribèt amont, desbosiguèt a côps de pigassa per finalament arribar dabant la pòrta. La dubriguèt e tombèt sus una una taula ont i aviá un polet rostit!

Per la Fenèstra seguida - per Tifania

VIDA E ENGRENATGE –F.VERNET-

Inventar la seguida

D’aqui decidi de concentrar tota mon energia a espiar aquel apartament. Ara dintri a mon ostal en sabent qu’aurai quicòm a far aqueste ser. Se pòt comparar a las gents que tòrnan lèu lèu en cò sieu per alucar lor televisor e seguir l’episòdi seguent de lor seria favorita.

A travès la fenestra, pòdi veire un tròç de mòble del tipe « melhor prètz a IKEA », e tanben un tablèu que amaga las tacas o a la marca del temps sus las parets blancastras.

Aqui viu una femna, jova, pas fòrça polida, podèm dire simpla. En l’agachant pensi pas pus a res ni mai a degun. Pensi que soi amorós. Cossí se fa ? Soi caluc ! Aimi una femna que coneissi pas solament lo pichòt nom.

Ara fa tres meses que passi totas mas seradas assetat davant ma fenestra. Es temps ! La vau anar veire ! Calculi qual dèu èsser son apartament : al segond estatge, lo que dona sus la carrièra.

L'endeman, en dintrant del burèu, m’arresti a cò d’un florista e crompi lo pus gròs de totes los ramèls. Puèi vau directament a cò sieu. I soi. Es lo numerò 10. Tusti tres còps. Entendi de bolegadisses a l’interior e puèi aquí davant ieu. Es suspresa de veire un òme que coneis pas que li brandís de flors. Me dèu prene per un psicopat. Alara començi a tot li contar, pòdi pas mai m’arrestar. Ela, m’escota debitar sul davant de sa pòrta sens res dire. Quand ai acabat, m’agacha, soritz e me fa dintrar dins son apartament. E dempuèi ne soi totjorn pas partit.

-Tifania –

Per la Fenèstra seguida - per Tifania

VIDA E ENGRENATGE –F.VERNET-

Inventar la seguida

D’aqui decidi de concentrar tota mon energia a espiar aquel apartament. Ara dintri a mon ostal en sabent qu’aurai quicòm a far aqueste ser. Se pòt comparar a las gents que tòrnan lèu lèu en cò sieu per alucar lor televisor e seguir l’episòdi seguent de lor seria favorita.

A travès la fenestra, pòdi veire un tròç de mòble del tipe « melhor prètz a IKEA », e tanben un tablèu que amaga las tacas o a la marca del temps sus las parets blancastras.

Aqui viu una femna, jova, pas fòrça polida, podèm dire simpla. En l’agachant pensi pas pus a res ni mai a degun. Pensi que soi amorós. Cossí se fa ? Soi caluc ! Aimi una femna que coneissi pas solament lo pichòt nom.

Ara fa tres meses que passi totas mas seradas assetat davant ma fenestra. Es temps ! La vau anar veire ! Calculi qual dèu èsser son apartament : al segond estatge, lo que dona sus la carrièra.

L'endeman, en dintrant del burèu, m’arresti a cò d’un florista e crompi lo pus gròs de totes los ramèls. Puèi vau directament a cò sieu. I soi. Es lo numerò 10. Tusti tres còps. Entendi de bolegadisses a l’interior e puèi aquí davant ieu. Es suspresa de veire un òme que coneis pas que li brandís de flors. Me dèu prene per un psicopat. Alara començi a tot li contar, pòdi pas mai m’arrestar. Ela, m’escota debitar sul davant de sa pòrta sens res dire. Quand ai acabat, m’agacha, soritz e me fa dintrar dins son apartament. E dempuèi ne soi totjorn pas partit.

-Tifania –

Per la Fenèstra seguida - per Julian

Seguida del tèxt « Per la fenèstra » per Julian

Es un òme que viu dins aqueste apartament. Cada ser lo vesi perque demòra cinc pichonas minutas a fintar quand dubrís la fenèstra. Sembla pro fatigat. Pòrta encara sos vestits de trabalh, me sembla que dèu èsser dins lo bastiment. Manja un tròç de pan amb de salçissa, fuma la mitat d’une cigarreta puèi desapareis, lo vesi pas pus…Enfin si, lo vesi.

L’òme aluca totjorn una pichona lampa que lusís plan fòrt. E a partir d’aqueste moment, assisti a un vertadièr espectacle. Las ombras dels moviments del tipe fan espelir mon imaginari. Me pausi tot un fais de questions sus çò que podriá far l’òme. Los moviments de sas mans semblan fòrça meticuloses e plan precís. Es una mena de ritual ont lo drech a l’error existís pas.

Totes los sers agachi aquel estranh fenomèn. De còps vòli saber de que fa l’òme, de còps me’n foti. Mas ma curiositat es talament fòrta que me languissi pas de fintar en fàcia.

Al cap de dos meses, a la fin de l’estiu, vesiài ben que l’òme èra sul pic d’acabar çò que fasiá maquinalament totas las nuèches. Lo lendeman, l’òme s’aprochava de la fenèstra e pausava un magnific batèu de fusta. Lo mistèri foguèt levat, aquel òme avià una passion : far de maquetas.

Yannick Noah - per Perrina

Yannick Noah

Yannick Noah es nascut a Sedan, lo dètz-e-uèch de mai de mila nou cents seissanta (1960). Es ja la frucha de doas culturas fòrça diferentas. Son paire Zacharie es originari del Cameron e jogaire de buta-bala professional a Sedan. Sa maire, Marie-Claire, es francesa e ensenhaira.

Dins son adolescéncia Yannick es fòrça marcat per la musica de Jimmy Hendrix e Bob Marley, que son sos « mèstres ». De fach, la musica es sa primièra passion. Al meteis temps ven un campion de tennis, que impressiona per la qualitat tecnica e fisica de son jòc. A solament dètz e sèt ans, rempòrta son primièr grand tornèg juniòr a Wimbledon. L’apoteòsi de sa carrièra esportiva es quora s’impausa a Roland Garros en mila nou cents ochanta tres (1983) contra lo suedés Wilander.

Finalament arresta lo tennis de competicion uèch ans aprèp sa victoria a Roland Garros.

Tre mila nou cents nonanta (1990) comença de faire de la musica sa principala activitat. Sa primièra cançon « Saga Africa » ven la cançon màger l’estiu d’aprèp. Totes los franceses dançan sus aquela cançon.

En dos mila (2000) sortis un segond album, registrat entre Paris e Kribi al Cameron. Son primièr extrach, « Simon Papa Tara » es dedicat a son papeta defuntat. Per compausar aqueste CD demanda l’ajuda de grands compausitors coma Jean-Jacques Goldman, Jean Kapler, Eric Benzi…

En dos mila tres (2003) e dos mila cinc (2005), sos dos albums novèls « Pokhara » e « Métisse » confirman un succés grand d’aqueste cantaire, que fà forças viradas perqué la scèna es d’una importància granda per el. Lo public aima lo personatge que s’investís dins l’umanitari, l’espòrt e que fonccionna als sentiments e a l’onestetat.

Etapa seguenta, la sortida de son album novèl « Charengo » prevista per lo setze d’octobre que ven.

Perrine

Per la Fenèstra seguida - per Matilda

Per la fenèstra, seguida

Fa qualques jorns qu'ai remarcat aquò, e dempuèi me pausi cada ser a ma fenèstra per observar çò que se passa dins aquel apartament. Es tot lo temps la meteissa causa. Tre que lo solelh se colca, jamai abans, o que la luminositat defòra a baissat ; una femna dubrís los contravents. Una femna d’un quarantenat d’annadas, pichona e rossèla.. Dèu èsser la maire de la familha que viu aquí.

De ma fenèstra vesi tot çò que se passa, cada accion, cada moviment. Totes los sers dempuèi cinc jorns espèri aquel moment per veire se será la meteissa scena que la velha, mas subretot per compréner perque tot aquò. Ara sabi. Vos vau contar çò que vesi. La femna dubrís la fenèstra, vesi son filh, vestit d’una blòda blanca d’espital s’aprochar e qu’agacha defòra pendent au mens un quart d’ora. Son agach, lo compreni. Pareis qu’aqueste moment es lo sol contact qu'a amb l’exterior. Puèi, i a l’infirmièra qu’arriba, a nòu oras, totjorn ! Li fa mantunas injeccions e li balha totas menas de potingas o sabi pas qué. Lo dròlle demòra colcat un moment puèi tòrna a la fenèstra e admira lo paisatge, las estèlas, los joves que jògan e que se fan cridar per lors maires quand es ora d’anar al lièch.
Ièr, ai parlat amb lo portièr. Li ai demandat cossí se sonavan los que vivián al quatren estatge, e m’a respondut « ah los de l’enfant de la Luna, son los Fabres ». Sul moment ai pas comprés, puèi ai fach de recèrcas e comprenguèri. Aquel enfant es malaut ; pòt pas s’expausar a la lutz del solelh.
Quicòm me sarra lo còr. Ieu, sortissi pas jamai perque ai pas enveja ; el sortís pas jamai perque pòt pas, e podrá pas jamai !! Una mena de vergonha m’envasís. Ara compreni que me cal pas aver de regrets nimai de nostalgia, e que me cal aprofechar de la vida.

Per la Fenèstra.

La professora donèt l'incipit d'una novèla tirada de Vidas & Engranatges de Florian Vernet. Ne caliá escribir la seguida. Aquí lo tèxt:

Per la fenèstra

Dormissi pas gaire, e coma dormissi pas, velhi. Despuèi que soi separat de Verò, e mai despuèi plan de temps abans cal dire. Sosqui tròp, vaquí. Dins la jornada, al burèu, arribi a me'n sortir, i a totjorn quicòm a faire, qualqu'un que te parla, un eveniment a comentar, quicòm qu'arriba. Lo ser, aquí lo problèma. A la debuta, legissiái: o puslèu, me forçavi a legir. Dins totas aquestas annadas passadas amb Verò, o aviái gaireben doblidat, aviái pas léser, m'ocupava de longa e calía sortir, anar al cinemà, a un concèrt, a una conferéncia. Èra acrò a las conferéncias, Verò, se voliá cultivar aital, pensi, e ieu seguissiái. E puèi la tele. Arte, los debats e las emissions culturalas mai.
Ara, la tele la gaiti pas pus. De tot biais, fa plan sièis meses qu'es desmargada. A passadas, l'aluqui, l'ecran es plen de nèu, cap de son ne sortís pas, mas aquò me fa companhia. Los libres, eles, me tomban de las mans. Ai pas enveja de passejar, de veire de mond tanpauc. Sabi plan que me caldriá reagir. Soi pas vièlh, pòdi tornar començar, me trapar una amiga, veire de collègas celibataris, faire d'espòrt. Francament, sonque l'idèa me confla. Soi pas malaürós, vos o anessètz pas figurar, depressiu tanpauc. Me'n foti pas de tot. Cresi que ma vida m'interessa pas pro. Pel moment. E ne soi a me demandar se m'a agut interessat un jorn a de bon. En cambi, badi.
Ara qu'es l'estiu, me meti en fenèstra e aquí, d'oradas. Gaita que gaitaràs las tièras dels teulats dels immòbles de l'autre band de la carrièra. Lo cèl, las antenas, las torres del centre de la vila alai. Escoti lo brich que monta de l'autorota a un cinquantenat de mètres de l'immòble, gaiti las veituras que passan, e las gents sul trepador, debàs. M'agrada mai que non pas la tele. Me preni una caneta, o doas, e laissi passar lo temps, laissi lo calabrun s'installar las lampas e los neons s'alucar dins la carrièra e dins los apartaments. Fumi de cigarretas, me colqui quand me sentissi enquilosat, o anesteziat.
Dins l'immòble d'en fàcia, capita que veja de mond que passan dins lors apartaments, que sopan, que gaitan la tele. E los mainats que fan de roller sul trepador, los joves que charran alentorn d'un qu'a un booster, las filhas que passejan, un saqueton de supermercat que lo vent s'empòrta e que finís pegat a la grilha del toat.
Just en fàcia, mas a l'estatge en dejós, un pauc en contrabàs donc, ai remarcat, una fenèstra qu'es tampada dins la jornada. A jorn falit, se dobrís.

Florian VERNET, Vidas & Engranatges, IEO edicions, 2004