Faula - per Deboreta e Jodineta

La cigala que se bandèt tot l'estiu
L'ivèrn vengut, aquò èra pas tant agradiu
Aviá fach la fèsta
S'emplenèt de cervesa.
Anèt, mòla coma una figa
En cò de sa vesina la formiga
Que li balhèsse d'argent
Per crompar una Heineken.

- Te'n fagues pas, diguèt l'ivronhassa
Quora vendrà la calorassa
T'o tornarai, paraula de pintorlassa

- Vei te'n cagar, diguèt la rascassa
En la fotent defòra de son ostalassa
De qué fasiás al calimàs?
Trabalhavas?

- I pensas pas! Fasiái la fèsta
Dins los balètis, aviái mal de tèsta
- A, te bandères? Aquò's plan!
Ara vai te'n te desintoxicar
E me fas pas pus cagar!

Faula - per Laureta15 e l'Emilia

Mèstre Corbàs, sus una veitura pausat,
teniá dins son becon un cabecon
Mèstre Rainal, per l'odor desgostat
Li diguèt un pauc colhon:
- Adieu sénher Corbatàs!
Que pudissètz e que sètz laidàs
Sens mentir se vòstre ramatge
S'endeven a vòstre plumatge
Sètz la vergonha dels abitants d'aquesta vila entièra
Sus aquesta paraula, lo corbàs rogiguèt de colèra
E se pensèt: va fumar!
Dubriguèt son becàs, e volguèt l'entartar
Lo Rainal qu'èra pas colhon, l'evitèt:
- Aprendretz, espècia d'aucelet,
a visar melhor d'autant mai
Que de formatge, n'avètz pas mai
Lo Corbàs vergonhós e moquet
De prene de corses de tir se jurèt.

Lo Senhal - per Emilia

Lo senhal

Divendres passat, ai assistit a un collòqui sus la situacion de las lengas regionalas en França e ai vist un film compausat de testimoniatges de personas vièlhas que parlavan de la situacion de l’occitan a l’escòla.

Coma o sabètz segurament, los enfants an pas totjorn agut l’astre de parlar e d’estudiar l’occitan a l’escòla. Abans, dins nòstra region e mai dins Occitània tota, òm parlava « patoes », coma o disián, dins las familhas, doncas podèm comprene que la primièra lenga dels enfants a aquesta epòca èra l’occitan. Mas quand aqueles enfants son anats a l’escòla, èra per aprene lo francés. Aquel aprentissatge del francés èra exclusiu, los enfants devián pas parlar « patoes » dins la classa, èra vertadièrament interdich. Mas aquela interdiccion èra mai o mens dura e stricta segon los institutors. E de còps, dins qualquas escòlas, existissiá un procedit per empachar los enfants de parlar patoés : lo senhal. Lo principi d’aquel procedit èra fòrça aisit : lo senhal èra de còps un tròç de fusta, o de còps una pichòta pèira, que l’institutor donava a un escolan lo matin. Aquel escolan deviá se desbarassar d’aquel senhal abans lo ser. Doncas deviá menar un enquista dins la cor de recreacion o dins los corredors per trapar un autre dròlle qu’èra en trin de parlar patoes. Tre qu’aviá prononciat un mot en patoes, l’escolan li donava lo senhal e èra a el de lo faire passar.
Arribat al ser, l’institutor demandava qual aviá lo senhal e lo que l’aviá èra punit. La magèr part del temps, èran de linhas de far o de vèrbs de conjugar. Mas qualques còps,los escolans devián far lo torn de la cor de recreacion en corrent.
Podèm finalment dire qu’aquel procedit a fòrça marcat los esperits d’aqueles enfants perque en fach, òm lor demandava d’abandonar lor lenga familhala per
aprene lo francés. Foguèt fòrça traumatisant per eles e tanben desvalorisant
per l’occitan. Los enfants avián l’impression que parlar l’occitan èra mal çò
qu’a favorisat un pauc l’oblit d’aquela lenga dins la region.

L2 - Cronica- Trabalh d'estiu - per Amandina

Vos vau parlar de mon trabalh d’estiu

A dètz-e-sèt ans, ai passat mon B.A.F.A. (brevet d’aptitud a la fonccion d’animator), perque aimi plan los dròlles e los jòcs .

Dempuèi, trabalhi cada estiu coma animatritz dins un centre airejat o una colonia .

Pendent tres estius, ai trabalhat dins lo meteis centre airejat amb los dròlles de tres ans e mièja a sèis ans ( los mairalas ) . Soi demorada dins lo meteis centre, a Marcorignan, me sentissiái plan e aviái encara de causas a descobrir sus los dròlles d'aquesta edat e sus las animacions .

Mas aqueste estiu, o ai volgut cambiar tot, voliái descobrir los primaris e los adolescents e tanben lo sistèma de fonccionament de la colonia .

Pendent lo mes de julhet, ai trabalhat dins un centre airejat a Narbona amb de dròlles de uèit a detz ans . Me soi plan regalada .

Aquela edat es vertadièrament activa, demanda fòrça d’energia e d’implicacion. Una jornada passa a tota velocitat. De sèt oras quaranta cinc del matin a sèis oras e mièja, arresti pas . Pòdi pas gaire me destibar ni prene de pausa . Es tota una organizacion . Los dròlles son en demanda d’activitat tot lo temps . Alara amb mon binòmi, deviam inventar de jòcs que podiam faire pertot, sens besonh de res. Èra plan interessant e ric en emocions subretot perque pendent tres setmanas aviam gaireben totjorn los meteisses dròlles, qu’aviam apres a conèisser . E lo darrièr jorn èra plan triste, èra afrós . Quand un dròlle a la fin de la jornada ven plorar dins mos braçes, cresiái que s’èra fach mal, mas non, èra malurós de nos quitar, de quitar lo centre airejat . Ieu èri suspresa, perque aviái pas jamai conegut aquò, los mairalas an mens consciéncia de jamai tornar veire los animators. A la fin, plan d’enfants ploravan, e los animators tanben . Ieu ploravi coma una magdalena .

Ai agut dos jorns de repaus e partiguèri per tres setmanas en camps d’adolescents, de onze a setze, amb solament lo dissabte e lo dimenge de repaus. Aquel camp èra dins un camping a Narbona-Platja, aviám pas de bus ni de veituras, fasiam totes los trajectes en velò o a pès . Eriam tres animators, èri l’unenca animatritz filha e plan d’adolescentas se confiavan a ieu. En los coneissent mai, sabiái cossí faire per los donar de jòia pendent las animacions .

L’adolescéncia es pas un edat facíl, mas talament passionanta . Los adolescents se pausan plan de questions, son entre dos estats lo dròlle e l’adult, son en rebellion e an besonh de parlar .

Èra fatigant perque la colonia es vint quatre oras sus vint quatre, mas los adolescents demandan mens d’atencion que los primaris, perque son independents .

Ai agut de plaser a far las animacions, a arribar a motivar los ados, que volián res faire . Mas totes los animators avèm agut plan de problemas ! Cal tenir compte qu’aviam força d’enfants a problemas, que venián de l’ADASS, e d’ostals de dròlles. I a agut de raubaments (d’argent, de portable, de MP3,..), de fugas, calía còrrer en plena nuèch dins tot lo camping e sus la platja . Una adolescenta nos a insultats alara que li avèm rendut servici. Avèm trapat d’adolescents en trin de fumar .

Es dur, fisicament e psicologicament . A la fin de las tres setmanas, èri a calòs, lassa mas comolada, ai plan aprés.

D’unes an una vida dificila e ieu me rendi compte del bonastre qu’ai . E tot lo bonur qu'ai, ensajavi de lor donar .

Al nivèl de las animacions, erà força ric, avèm fach força d’espòrt qu’auriam pas pogut faire dins la vida ordinària, immersion jos-marina, catamaran,…

En fach, aquel trabalh es un plaser per ieu .

Los dròlles los mai aisits d’animar son los primaris, mas pòdi parlar mai amb los ados. Cada edat a sos avantatges .

Vòli renovelar l’experiéncia .

L'associacion Louis Conlombant - per Laureta15

L'Associacion Louis Conlombant

Es una associacion fondada en 1906 per Louis Conlombant, un regent. Sa tòca es de mandar d'enfants desfavorits en vacanças al campèstre. Actualament l'òbra organiza las vacanças de 1600 a 1900 dròlles. A la debuta los manits partissián sonque dins Cantal, l'espaci geografic s'es ara espandit a Alièr, Aude, Avairon, Cevènas e Òlt. Concernís los enfants entre 3 e 12 ans. L'associacion se ten Cai de Jemmapes dins lo desen arrondiment de Paris, es compausada mai que mai de professors que, lo temps de las vacanças venon directors de sector, es a dire que visitan las familhas d'acuèlh per verificar que tot s'i passa plan e que los enfants sián recebuts dins de bonas condicions. Los dròlles pòdon partir pendent l'estiu mas tanben pendent las pichòtas vacanças per los que son ja partits amb l'òbra e que tòrnan cada còp dins la meteissa familha. Pendent lo demai de l'annada, vivon siá amb lors parents, siá foguèron plaçats, per l'Ajuda Sociala a l'Enfança, dins de familhas d'acuèlh, que se mainan los Conselhs Generals, o dins de fogals.

Lo problèma mai grand de l'òbra, uèi, es de trobar totjorn mai de familhas per recebre los enfants, que lo nombre quita pas d'augmentar, çò qu'es de mens en mens aisit perque, ara, las femnas demòran pas mai a la bòria per ajudar, van trabalhar a l'exterior. De mai, las exigéncias administrativas, que siá de la DDASS o de la DDJS, fan que ven dificil de s'ocupar d'una tala associacion.

Contràriament a aquò, lo bonaür dels enfants de poder, lo temps de las vacanças, sortir de lor quotidian, sovent tan triste, es totjorn perceptible e fa d'autant mai plaser de veire.

Lo sit internet: http://www.olcparis.com