Faula - per Laureta15 e l'Emilia

Mèstre Corbàs, sus una veitura pausat,
teniá dins son becon un cabecon
Mèstre Rainal, per l'odor desgostat
Li diguèt un pauc colhon:
- Adieu sénher Corbatàs!
Que pudissètz e que sètz laidàs
Sens mentir se vòstre ramatge
S'endeven a vòstre plumatge
Sètz la vergonha dels abitants d'aquesta vila entièra
Sus aquesta paraula, lo corbàs rogiguèt de colèra
E se pensèt: va fumar!
Dubriguèt son becàs, e volguèt l'entartar
Lo Rainal qu'èra pas colhon, l'evitèt:
- Aprendretz, espècia d'aucelet,
a visar melhor d'autant mai
Que de formatge, n'avètz pas mai
Lo Corbàs vergonhós e moquet
De prene de corses de tir se jurèt.

Lo Senhal - per Emilia

Lo senhal

Divendres passat, ai assistit a un collòqui sus la situacion de las lengas regionalas en França e ai vist un film compausat de testimoniatges de personas vièlhas que parlavan de la situacion de l’occitan a l’escòla.

Coma o sabètz segurament, los enfants an pas totjorn agut l’astre de parlar e d’estudiar l’occitan a l’escòla. Abans, dins nòstra region e mai dins Occitània tota, òm parlava « patoes », coma o disián, dins las familhas, doncas podèm comprene que la primièra lenga dels enfants a aquesta epòca èra l’occitan. Mas quand aqueles enfants son anats a l’escòla, èra per aprene lo francés. Aquel aprentissatge del francés èra exclusiu, los enfants devián pas parlar « patoes » dins la classa, èra vertadièrament interdich. Mas aquela interdiccion èra mai o mens dura e stricta segon los institutors. E de còps, dins qualquas escòlas, existissiá un procedit per empachar los enfants de parlar patoés : lo senhal. Lo principi d’aquel procedit èra fòrça aisit : lo senhal èra de còps un tròç de fusta, o de còps una pichòta pèira, que l’institutor donava a un escolan lo matin. Aquel escolan deviá se desbarassar d’aquel senhal abans lo ser. Doncas deviá menar un enquista dins la cor de recreacion o dins los corredors per trapar un autre dròlle qu’èra en trin de parlar patoes. Tre qu’aviá prononciat un mot en patoes, l’escolan li donava lo senhal e èra a el de lo faire passar.
Arribat al ser, l’institutor demandava qual aviá lo senhal e lo que l’aviá èra punit. La magèr part del temps, èran de linhas de far o de vèrbs de conjugar. Mas qualques còps,los escolans devián far lo torn de la cor de recreacion en corrent.
Podèm finalment dire qu’aquel procedit a fòrça marcat los esperits d’aqueles enfants perque en fach, òm lor demandava d’abandonar lor lenga familhala per
aprene lo francés. Foguèt fòrça traumatisant per eles e tanben desvalorisant
per l’occitan. Los enfants avián l’impression que parlar l’occitan èra mal çò
qu’a favorisat un pauc l’oblit d’aquela lenga dins la region.